16 dk. okuma süresi
ABD’de karayolu taşımacılığı sektörü, lojistik altyapısı ve yüksek talebiyle yabancı yatırımcılar için cazip fırsatlar sunmaktadır. Özellikle tır şoförlüğü, ülkede kritik bir iş koludur ve American Trucking Associations (ATA) verilerine göre sektörde halen 80 bin civarında şoför açığı bulunmaktadır; bu açığın 2030’a kadar 160 bine çıkabileceği öngörülmektedir. Bu nedenle, pek çok kişi ABD’ye gelerek tır şoförü olarak çalışmayı veya kendi nakliye işini kurmayı düşünmektedir.
ABD’de tır taşımacılığı alanında yatırım yapmak isteyen kişiler, E-2 vizesi kapsamında ya yeni bir işletme kurmalı ya da mevcut bir işletmeyi devralarak kayda değer bir yatırım yapmalıdır. Bu yatırım, şirket kuruluşu, tır alımı, çalışan, lisans ve sigorta giderlerini kapsamalıdır.
E-2 vizesi kapsamında işletmenin yalnızca yatırımcının geçimini sağlamaya yönelik değil, ABD ekonomisine ve istihdama katkıda bulunacak şekilde faaliyet göstermesi gerekmektedir. Bu nedenle, yatırımcının fiilen tır şoförlüğü yapması yerine işletmeyi yönetmesi ve en az bir şoför istihdam etmesi beklenmektedir. Aksi durumda, vize amacına aykırı hareket edilmesi ilerleyen süreçte ihlal olarak değerlendirilebilir.
Tır Şoförleri için Essential Employee Statüsü ve E-2 Vizesi
E-2 vizesi kapsamında essential employee (önemli çalışan) statüsü, işletme için kritik bilgi, uzmanlık veya beceriye sahip çalışanları kapsar. ABD Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası’na (INA § 101(a)(15)(E)) göre, yalnızca yönetici, denetleyici veya özel niteliklere sahip çalışanlar bu kapsamda değerlendirilebilir.
Tır şoförlüğü ABD’de yaygın bir meslek olduğu için, genellikle essential employee kategorisine girmez. Ancak, bazı istisnai durumlar söz konusu olabilir:
- Çalışanın kendi alanındaki kanıtlanmış uzmanlık seviyesi (uzmanlık derecesi ne kadar yüksek)
- Sahip olduğu becerilerin başkalarında bulunma durumu (bu özel becerilere başkaları da sahip mi, yoksa benzersiz mi?)
- Bu nitelikleri edinmek için gereken eğitim ve tecrübe süresi (özel becerinin ne kadar süre eğitim/deneyimle kazanıldığı)
- Bu özel yeteneklerin piyasada komuta ettiği maaş seviyesi (nitelikli kişinin yüksek ücret talep edebilmesi, onun ne kadar kıymetli olduğuna işaret eder)
- Benzer yeteneklerin ABD’de bulunabilirliği (işin gerektirdiği beceriler ABD’li işçiler arasında kolayca bulunabiliyor mu?)
Yukarıdaki faktörler, çalışanı essential yapan unsurları ortaya koymaktadır.
E-2 essential employee başvurusunda, tır şoförünün neden ABD’li bir çalışanla değiştirilemeyecek kadar özel olduğu açıkça belgelenmelidir. Genel tır şoförleri için E-2 vizesi almak oldukça zordur, ancak şirketin spesifik ihtiyaçları ve sürücünün benzersiz nitelikleri varsa ve bu güçlü bir şekilde kanıtlanırsa mümkün olabilir.
Tır Şoförlerinin E-2 Yatırımcıları Tarafından İşe Alınma Koşulları Nelerdir?
Tır şoförlerinin E-2 yatırımcı vizeli işletmelerde çalışabilmesi belirli kriterlere bağlıdır. Aşağıda, çalışan uyruğundan şirketin niteliğine, “essential employee” statüsünden gerekli lisanslara ve başvuru sürecine kadar beş başlıkta bu koşullar incelenmiştir.
Çalışanın Uyruğu
ABD ile E-2 anlaşması bulunan bir ülkenin vatandaşı olan yatırımcı, yalnızca aynı ülkenin vatandaşlarını E-2 çalışanı olarak istihdam edebilir.
Örneğin, Türkiye veya Azerbaycan vatandaşı bir E-2 yatırımcısı, yalnızca Türkiye veya Azerbaycan vatandaşı çalışanları bu vize kapsamında işe alabilir. Farklı bir ülke vatandaşı, yatırımcı ile aynı uyruğa sahip olmadığı için E-2 vizesi altında çalışamaz. Ancak, diğer vize türleri (örn. H-2B veya EB-3) aracılığıyla farklı ülke vatandaşlarını işe almak mümkün olabilir.
Bu şartın sağlandığını kanıtlamak için başvuru sürecinde çalışanın geçerli pasaportu ve gerektiğinde vatandaşlık durumunu doğrulayan ek belgeler (örneğin doğum belgesi, nüfus kayıt örneği) ibraz edilmelidir.
Şirketin E-2 Statüsü
E-2 vizesi alabilmek için yatırım yapılan ABD şirketinin belirli kriterleri karşılaması gerekir:
İlk olarak şirket, anlaşmalı ülke vatandaşları tarafından en az %50 oranında sahip olunmalı ve yönetilmelidir (yani şirketin “milliyeti” uygun olmalıdır).
Ayrıca işletme, gerçek ve faal (aktif) bir ticari girişim olmalıdır. “Bona fide” olarak nitelenen bu işletme, kârlı mal veya hizmet üretimi yapan, aktif faaliyet gösteren bir ticari girişim olmalıdır. Sadece kâğıt üzerinde kalan veya bankada atıl para tutan pasif bir yatırım, E-2 kriterlerini karşılamaz. Şirketin kar amacı güden bir yapıda olması (örneğin bir kâr amacı gütmeyen dernek olmaması) ve bulunduğu eyalet veya sektöre dair tüm yasal izin ve lisanslara sahip olması gerekir.
E-2 işletmesinin yalnızca yatırımcı ve ailesinin geçimini sağlayan küçük bir girişim olmaması, ekonomiye kayda değer bir katkı yapması gerekmektedir. Şirket, makul bir süre içinde (genellikle 5 yıl) gelir ve istihdam yaratma kapasitesine sahip olmalıdır.
Özellikle tır taşımacılığı sektöründe başvurulan E-2 vizesi için, işletmenin aktif ve ticari olarak anlamlı olduğu kanıtlanmalıdır. Bunun için taşımacılık lisansları ve DOT (Department of Transportation) numarası alınmalı, zorunlu sigortalar yaptırılmalı ve vergisel yükümlülükler yerine getirilmelidir. Ayrıca, en az bir tır şoförüyle sözleşme yapılması ve yeterli personel istihdam edilmesi, işletmenin faal olduğunu göstermeye yardımcı olacaktır.
Daha fazla bilgi için: Tır Şirketleri için E-2 Vizesi
Essential Employee Statüsü
ABD’de ticari araç şoförleri yaygın olarak bulunabildiği için, sıradan bir tır şoförünü E-2 vizesiyle getirmek pek mümkün değildir. Görev tanımı bakımından “olağan nitelikli” (ordinary skilled) bir çalışan, normalde E-2 kapsamında uygun görülmez. Ancak istisnai durumlar vardır:
Eğer işletmenin kuruluş/yaygınlaşma aşamasında özel uzmanlık gerektiren bir sürücüye ihtiyaç duyuluyorsa bu kişi E-2 vizesi alabilir. Örneğin, şoförün spesifik bir uzmanlığı varsa bu vizeye uygun olabilir. Tehlikeli madde taşıma sertifikaları (ADR/HazMat) ve uzun yıllara dayanan güvenli sürüş tecrübesi, özel bir beceri seti olarak değerlendirilebilir.
Başvuruyu değerlendiren yetkililer, ABD’de aynı işi yapabilecek yeterli personel olup olmadığını inceler. Eğer pozisyon ABD’li çalışanlarla doldurulabiliyorsa, yabancı çalışan “essential” kabul edilmez. Bu nedenle, E-2 başvurusunda getirilecek şoförün neden bir ABD vatandaşı ile doldurulamayacak kadar özel olduğu detaylı açıklanmalıdır.
Örneğin, taşınan yük veya güzergâh özel bir sertifika gerektiriyorsa, bu niteliğe sahip sürücüler ABD’de bulunmuyor veya çok az bulunuyor ise bu vurgulanabilir.
Şoförün eğitimi, sertifikaları, dil becerileri ve deneyimi ayrıntılı şekilde sunulmalı, şirketiniz için neden vazgeçilmez olduğu ortaya konulmalıdır. “Essential employee” statüsü yargısal bir değerlendirmeye tabidir ve her başvuru işletmenin ihtiyacı ve çalışanın uzmanlığı çerçevesinde değerlendirilir.
Gerekli Lisans ve Belgeler
ABD’de ticari tır kullanımı için CDL (Commercial Driver’s License) şarttır. Yabancı bir şoför, E-2 vizesiyle ABD’ye geldiğinde geçerli bir ABD ticari sürücü lisansı edinmek zorundadır. Uluslararası veya kendi ülkesine ait ehliyetler, şahsi araç kullanımında bir süre geçerli olsa da ABD’de profesyonel/ücretli tır sürücülüğü yapmaya yetmez. Bu nedenle, E-2 kapsamındaki bir şoförün eyalet prosedürlerine uygun şekilde yazılı sınav ve direksiyon sınavını geçerek CDL alması gerekecektir. Yabancı sürücülerin ABD’de CDL alması mümkündür.
Federal Motor Carrier Safety yönetmeliğine göre, yasal çalışma izni veya uygun göçmenlik statüsü olan yabancılar, “non-domiciled CDL” denilen (ikamet dışı ticari ehliyet) bir belge alabilirler. Örneğin, pasaportu ve I-94 formu ile yasal statüsünü belgeleyen bir E-2 çalışanı, ilgili eyalette gerekli sınavları vererek CDL sahibi olabilir.
CDL dışında, tır şoförlüğüyle ilgili diğer yasal gereklilikler de yabancı çalışan için geçerlidir. Örneğin, DOT tarafından onaylı sağlık muayenesinden geçerek bir Medikal Kart almak tüm ticari sürücüler için zorunludur – bu muayene, sürücünün sağlık açısından uygun olduğunu belgeleyecektir.
Ayrıca şoförün Ticari Araç Sürücüsü Uyum Eğitimi (ELDT) gibi şartları karşılaması gerekir; ABD’de ilk kez CDL alacakların belirli bir eğitim programını tamamlaması zorunludur.
Tır Şoförleri İçin Alternatif ABD Vize Seçenekleri Nelerdir?
Tır şoförü veya lojistik sektöründe çalışmak/yatırım yapmak isteyenler için E-2 dışında da bazı vize ve göçmenlik yolları mevcuttur. Bunların her birinin şartları ve sağladığı haklar farklıdır:
H-2B (Geçici İşçi) Vizesi
H-2B vizesi, ABD’li işverenlerin yılın belirli dönemlerinde artan iş yükünü karşılamak için yurt dışından geçici ve sezonluk işçi getirmesine olanak sağlar. Teorik olarak tır şoförleri de H-2B kapsamında gelebilir; örneğin bir taşımacılık şirketi, belli bir sezonda (hasat dönemi, tatil dönemi vs.) artan nakliye talebi için yabancı şoför çalıştırmak isteyebilir.
H-2B programına yıllık kabaca 100 bin civarı işçi alınırken, bunun sadece %3.5’i kadar küçük bir kısmı taşımacılık işlerinde kullanılmaktadır. Ayrıca bu vize de kalıcı oturum hakkı sağlamaz, işveren sponsorluğu gerektirir. E-2’ye göre daha az maliyetli olsa da süresi sınırlıdır.
EB-3 (İstihdam Temelli Yeşil Kart)
EB-3, ABD’de kalıcı olarak çalışmak ve yaşamak isteyen kişiler için bir göçmen vizesi (Green Card) kategorisidir. Üçüncü öncelik olan EB-3; “vasıfsız işçiler” kategorisini de içerir ki tır şoförleri bu sınıfa girebilir. ABD’li işverenler, yeterli Amerikan çalışan bulamadıkları pozisyonlar için yabancı işçileri EB-3 ile kalıcı işe alabilirler.
Son yıllarda, ABD’deki sürücü sıkıntısına kalıcı çözüm olarak bazı taşımacılık şirketleri yabancı tır şoförlerini EB-3 ile getirmeye başlamıştır İşverenin Çalışma Bakanlığı’ndan PERM onayı alması ve ardından göçmenlik başvurusu yapması gerekir. EB-3’ün avantajı, doğrudan kalıcı oturum ve çalışma izni sağlamasıdır; dezavantajı ise çok uzun sürmesi ve masraflı olmasıdır.
Oguz Law Göçmenlik Avukatlarıyla Çalışın
Oguz Law, ABD’ye göç ve vize süreçlerinde uzmanlaşmış bir hukuk bürosu olarak müvekkillerine kapsamlı danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. E-2 vizesi kapsamında tır şoförlerinin “essential employee” olarak nasıl değerlendirilebileceği konusunda stratejik rehberlik sağlıyoruz.
ABD’de bir tır şirketi bünyesinde E-2 vizesi kapsamında essential employee olarak tır şoförü istihdam etmeyi planlayan yatırımcılar için, başvuru süreci zorlayıcı olup güçlü kanıtlar ve titizlikle hazırlanmış bir dosya gerektirir. Essential employee statüsünü kazanmak için şoförün neden ABD’li bir çalışanla değiştirilemeyecek kadar özel olduğu açıkça ortaya konmalıdır.
Bu, iş planlarında, şirketin ihtiyaçları doğrultusunda detaylandırılmalı ve güçlü bir şekilde belgelenmelidir. Ekibimiz, bu sürecin zorluklarını göz önünde bulundurarak en iyi stratejiyi belirlemenize yardımcı olur. Süreçle ilgili detaylı bilgi için bize ulaşın!
Tır Soförlerinin ABD’ye Gelmesiyle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Tır Şoförleri İçin En Uygun ABD Vizesi Hangisidir?
Her şoförün koşulları farklı olmakla birlikte, en uygun ve hızlı ilerleyebilecek vize türü genellikle H-2B geçici işçi vizesidir. Eğer bu seçenek uygun değilse, işveren sponsorluğuyla yeşil kart sağlayan EB-3 vizesi değerlendirilebilir. Son olarak, yukarıda detayını belirttiğimiz spesifik şartları sağlayan şoförler için E-2 essential employee vizesi bir alternatif olabilir.
Kısa süreli veya sezonluk çalışmayı amaçlıyorsanız, H-2B iyi bir seçenek olabilir. Kalıcı yerleşim hedefiniz varsa, işveren sponsorluğunda EB-3 vizesine başvurmanız mümkündür.
Amerika Tır Şoförü Maaşı Ne Kadar?
ABD’de tır şoförlüğü, çalışma bölgesi, deneyim ve taşınan yük türüne bağlı olarak değişen gelir fırsatları sunar. New York, New Jersey ve Washington gibi eyaletlerde yıllık kazanç 70 bin doların üzerine çıkarken, Florida ve Arkansas gibi düşük yaşam maliyetine sahip eyaletlerde 50-60 bin dolar civarında seyredebilir. Uzun yol (OTR) sürücüleri mil bazlı ödeme sistemiyle daha fazla kazanabilirken, tehlikeli madde veya uluslararası taşımacılık yapanlar ek prim alabilir.
Yerel dağıtım yapan şoförler sabit mesai saatleriyle çalışıp fazla mesai ücreti alabilirken, uzun yol sürücüleri için günlük harcırah (per diem) ve sign-on bonus (5-10 bin dolar) gibi ek kazanç fırsatları bulunur. Yeni başlayan tır şoförleri genellikle 50-55 bin dolar seviyesinde maaş alırken, deneyim ve ek sertifikalarla bu rakam 80-100 bin dolar aralığına çıkabilir. Bordrolu (W-2) veya bağımsız yüklenici (1099) olarak çalışma seçenekleri mevcuttur. Deneyimli ve güvenli sürüş siciline sahip şoförler, özellikle sektör açığı dönemlerinde daha yüksek maaşlarla çalışma fırsatı bulabilir.
ABD’de Tır Şoförü Olmak İçin Hangi Lisanslara İhtiyaç Var?
ABD’de ticari araç kullanabilmek için CDL (Commercial Driver’s License) almanız şart. Uzun yol veya tehlikeli madde taşıyacaksanız ekstra sınavlar ve sertifikalar (ör. HazMat endorsement) gerekebilir.
HazMat (Tehlikeli Madde) Sertifikası Nasıl Alınır?
Tehlikeli madde sertifikası almak için ek bir yazılı sınavı geçmeli ve TSA (Ulaştırma Güvenlik İdaresi) tarafından yapılan geçmiş taramasından onay almanız gerekir. Ardından, CDL’inize “HazMat endorsement” ekletirsiniz. Bu onay, yasal çalışma izni olan yabancılara da verilebilir; ancak güvenlik incelemesi (background check) ve parmak izi uygulaması gibi süreçlerin 30-60 gün sürebileceğini unutmayın.
Yerel Taşımacılık mı, Uzun Yol mu Daha İyi?
Tamamen kişisel tercih ve hayat tarzınıza bağlıdır. Uzun yol (OTR) sürücüleri genellikle daha fazla kazanır ama haftalarca evinden uzakta kalır. Yerel dağıtım ise akşamları evde olma avantajı sunar, ancak maaşlar uzun yola göre biraz daha düşük olabilir. Aile düzeni veya sosyal hayat sizin için öncelikliyse yerel işleri tercih edebilirsiniz.
ABD’de Çalışmak İsteyen Bir Tır Şoförü İngilizce Bilmek Zorunda mı?
Evet, belli bir düzeyde İngilizce gereklidir. CDL sınavlarında okuma ve anlama becerisi arandığı gibi, uzun yol sürücüsüyseniz eyaletler arası tabelaları, kuralları veya acil durum talimatlarını da anlayabilmelisiniz. Ayrıca şirket içi eğitim, lojistik planlama ve müşteri iletişimi için de İngilizce gereklidir.
Ailem Benimle ABD’ye Gelebilir mi?
Tır şoförü olarak E-2 essential employee vizesi aldıysanız, eşiniz ve 21 yaş altı bekar çocuklarınız sizinle birlikte ABD’de yaşayabilir aynı şekilde EB-3’te de onay aldıktan sonra aile üyeleri göçmen statüsü kazanabilir. Kısa süreli çalışma vizelerinde (ör. H-2B) aile üyeleri sizinle gelebilir ancak onların çalışma izni durumu farklı kural ve kotalara tabidir.
ABD’de Tır Şoförlüğü Zor mu?
Uzun yol şoförlüğü fiziksel ve zihinsel olarak yorucu olabilir. Haftalarca evden uzak kalır, binlerce kilometre yol yapar ve sıkı saat sınırlamalarına (Hours of Service) uymak zorunda kalırsınız. Yerel dağıtım daha hafif gelse de, şehir içi trafik ve sık teslimat programları da stresli olabilir. Ancak sektörde sürücü açığı yüksektir ve deneyimli, kurallara uyan, güvenli sürüş siciline sahip şoförlere her zaman talep vardır.
E-2 ile Tır Şoförü Olarak ABD’ye Gelmek Mümkün mü?
E-2 vizesi ile yatırımcı olarak ABD’ye gelip tır taşımacılığı işi kurmak mümkündür, ancakE-2 ile essential employee niteliğinde tır şoförü olarak çalışmak oldukça zordur. Essential employee statüsü ancak belirli özel niteliklere sahip çalışanlar için verilmektedir. Daha hızlı ve uygun vize seçenekleri olarak H-2B ve EB-3 vizeleri değerlendirilebilir.
ABD’ye tır şoförü olarak gelmek için en iyi vize seçeneğini belirlemek ve süreci başarıyla yönetmek için profesyonel destek almak büyük önem taşır.
İlgili Yazılar:
